Aanvalsplan Grutto en de praktijk in onze Venen.

De laatste dertig jaar is het aantal weidevogels sterk afgenomen. Onze nationale vogel, de Grutto, wordt bedreigd met uitsterven Om dit tij te keren zullen er vergaande maatregelen genomen moeten worden. Dit voorjaar werd in Vinkeveen een workshop over het behoud van de weidevogels gehouden. Beheer en beleid stonden hierin centraal.

De grote achteruitgang van de weidevogels zoals de grutto wordt voor een aanzienlijk deel veroorzaakt door intensief en grootschalig agrarisch beheer. Het grondwaterpeil moest daarvoor naar beneden zodat de zware koeien en landbouwvoertuigen niet wegzakken. Maar daardoor zitten de regenwormen en andere beestjes nu dieper in de grond. De weidevogels kunnen daardoor veel moeilijker hun voedsel vinden. Bovendien wordt door klimaatverandering in het voorjaar nu vroeger gemaaid dan voorheen. Met als gevolg dat de jonge vogels dan nog niet kunnen vliegen en het slachtoffer worden van de maaimachine.

Het agrarisch natuurbeheer laat zien dat het goede resultaten kan opleveren. De achteruitgang van de soortenrijkdom is daar gestopt en er is voorzichtig een vooruitgang merkbaar. Deskundigen zijn echter van mening dat dit niet voldoende zal zijn. Twee jaar geleden werd daarom het ‘Aanvalsplan Grutto’ aan de regering aangeboden. Grappig wel, het plan is niet bedoeld om de grutto aan te vallen, maar om hem beter te beschermen. Het plan opgesteld door een aantal organisaties in samenwerking met een aantal provincies is erop gericht de achteruitgang van de weidevogelstand op te vangen door in grote gebieden het agrarisch bedrijf aan te passen aan de eisen van de weidevogels. Daarvoor zijn gebieden van 1000 ha nodig. De provincies Noord-Holland en Utrecht ondertekenden dit streven.  Het provinciaal bestuur van Utrecht gaf aan dat een van deze gebieden in ‘De Venen’ zal worden ontwikkeld.

Aangepast agrarisch beheer houdt onder meer in dat het waterpeil omhooggaat en dat er later gemaaid zal worden. Dat is niet alleen goed om de CO2-productie door inklinkend veen te beperken, maar ook om stikstof uitstoot te verminderen door minder intensief te boeren. In de workshop werd benadrukt dat de beste resultaten behaald kunnen worden als de volgende afspraken worden gemaakt.

In het veenweidegebied tussen Vinkeveen en Kockengen is nog een redelijke weidevogelstand aanwezig. Hier liggen de eerste kansen. Tussen Loosdrecht, de Nieuwkoopse plassen en de Botshol zal de stikstof uitstoot verminderd moeten worden. Ook moet in een deel ervan de grondwaterstand een aantal jaren niet verder verlaagd worden.  Samen met de agrariërs zal nu bekeken moeten worden hoe dit gebied kan voldoen aan de gestelde eisen van grutto vriendelijke beheer. Hoe mooi zou het zijn als de roep van de Grutto over een aantal jaren weer vrolijk en weemoedig over de landerijen zou klinken!

Luuc Mur, oud-voorzitter en lid VPC