Vanuit onze doelstelling: “het behouden en versterken van de culturele, landschappelijke, natuur- en milieuwaarden van het gebied van de Vecht en het Oostelijk en Westelijk plassengebied, waaronder de (monumentale) landelijke en stedelijke bebouwing en infrastructuur” volgt en beoordeelt de Vechtplassencommissie (VPC) ontwikkelingen en plannen die van invloed (kunnen) zijn op de ruimtelijke kwaliteiten en de waarden van ons werkgebied.
Dossiers
Eeuwenlang heeft de landbouw het landschap van de Vechtstreek gevormd en onderhouden. Landbouw blijft onmisbaar voor het behoud van het cultuurlandschap. Maar de afname van biodiversiteit en de gevolgen van klimaatverandering, bodemdaling en energietransitie stellen de landbouw voor ongekende uitdagingen en nieuwe kansen.
Met de verscheidenheid aan landschappen, ieder met zijn eigen ecosysteem, speelt de Vechtstreek een belangrijke rol als groene long in de oostflank van de Randstad. Verstedelijking en infrastructuur zetten natuur onder grote druk, hetgeen ook geldt voor het landschappelijk zo bepalende bomenbestand. Kansen liggen o.a. in nauwere samenwerking met de landbouw.
Cultuur, in de brede zin van erfgoed (zowel materieel als immaterieel) en cultuurlandschap, vormt het belangrijkste kapitaal van de Vechtstreek. Het bepaalt de identiteit en de geschiedenis is er aan af te lezen. Cultuur blijft levend wanneer iedere generatie iets toevoegt, met begrip en respect voor het verleden.
De toekomstige Omgevingswet beoogt structuur te geven aan alle ontwikkelingen die van invloed zijn op onze leefomgeving door bestaande wetten en regels in die nieuwe wet onder te brengen. De Omgevingsvisie is binnen de Omgevingswet de op culturele waarden gebaseerde strategische visie op de lange termijn voor de gehele fysieke leefomgeving.
In bestemmingsplannen is vastgelegd wat er ruimtelijk in een bepaald gebied mag gebeuren. Hun invloed op de kwaliteit van de omgeving is dan ook heel groot. Daarom is Vechtplassencommissie actief betrokken bij de periodieke actualisering van deze plannen. Op termijn gaan alle bestemmingsplannen over in de Omgevingswet.
De kwaliteit van een bouwplan is van grote invloed op de omgeving. Bij ‘Vechts bouwen’ geven ‘Vechtse’ kernkwaliteiten, samen met de geschiedenis van de locatie en zijn directe omgeving, richting aan bouwplannen. Wanneer die kwaliteiten in het geding zijn, adviseert de Vechtplassencommissie, gevraagd en ongevraagd – en houdt zich aanbevolen voor signaleringen uit ‘het veld’.
Recreatie zet de Vechtstreek onder druk. Indien grenzen worden gesteld aan de verstorende effecten kan recreatie zorgen voor draagvlak om de natuur en het cultuurlandschap in de Vechtstreek te behouden. Wanneer de juiste balans wordt gevonden, kan kwaliteitstoerisme een bijdrage leveren aan beheer en behoud van datgene waarvoor men komt.
In het gebiedsakkoord Oostelijke Vechtplassen heeft een groot aantal partijen, waaronder de Vechtplassencommissie, met elkaar afgesproken dat wordt samengewerkt aan een duurzame gebiedsontwikkeling, waarbij de belangen van natuur, cultuurlandschap en recreatie met elkaar in balans moeten zijn.
Onderdeel is o.a. het legakkerherstel. Over vaarverbindingen is nog geen akkoord bereikt.
Bodemdaling is een uiterst gecompliceerd proces. In het veenweidegebied wordt dat mede beïnvloed door bemaling, waardoor de grondwaterstand steeds lager wordt; een onomkeerbaar proces waar CO2 bij vrij komt en dat niet eindeloos kan doorgaan. Wij denken mee over alternatieve gebruiksmogelijkheden van de grond en over de gevolgen voor de agrarische economie en het landschap.
Plassen en polders vertellen het verhaal hoe de Vechtstreek eeuwenlang heeft voorzien in de energiebehoefte van de grote steden(turf). Ook de nieuwe energiebronnen, vooral wind en zon, zullen een grote impact op het landschap hebben. De vraag is hoe wij dat inpassen – en waar.
De groeiende automobiliteit en het steeds zwaarder wordende vracht- en agrarisch verkeer trekt een te zware wissel op het wegennet en dreigt het langzame verkeer te verdringen en kwaliteitstoerisme te frustreren. Bij de roep om meer asfalt (N201) of bruggen moet cultuurhistorie, natuur en landschap nadrukkelijker worden meegewogen.
Landschappelijk en cultuurhistorisch zijn de oevers beeldbepalend. Natuurlijke oevers zijn essentieel voor ecologie en waterkwaliteit. Door overmatige recreatievaart, achterstallig onderhoud en te zwaar vrachtverkeer staan de beschoeiingen onder grote druk. De vraag naar ligplaatsen is groot en daarmee de privatisering van de oever. De oevers vragen daarom veel aandacht.
Kennisoverdracht is een van de doelstellingen van de Vechtplassencommissie. Begrip voor de processen die het landschap hebben gevormd helpt bij het instandhouden van de waarden van de Vechtstreek. Die kennis is wezenlijk voor het maken van gefundeerde keuzes voor de toekomst. Zie Vechtologie.
