15 mrt 2025 Vinkeveenseplassen en afvoer afvalwater

Rijdend van Hilversum richting Haarlem doorkruis je het zuidelijke deel van de Vinkeveense Plassen. De weg werd in de veertiger jaren aangelegd voor een snelle verbinding tussen Hilversum en Schiphol. Het grootste deel van de plassen ligt echter noordelijker, ten noorden van de Baambrugse zuwe ligt de uitgestrekte Noordplas.

Zoals alle plassen van de Vechtstreek is het een plassengebied ontstaan door vervening. De vervening van dit gebied vond plaats aan het eind van de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw. Het was de tijd van de industrialisatie. Grote baggermachines staken het veen en namen het zware  werk van de turfstekers over. Er lag een dikke veenlaag en de baggermachines konden dieper reiken dan het handmatige veensteken. De plassen zijn daardoor dieper dan de andere veenplassen. In de zestiger jaren werd er in de Noordplas zand gewonnen voor de infrastructuur van de Bijlmermeer.  De plas werd op die plaatsen meer dan veertig meter diep. Voor de bescherming van de oevers werd een rand zandeilanden aangelegd.

De plassen hebben een rijk biologisch leven. De  plassen zijn kraakhelder, het is een heerlijk zwemwater. Het leven in de plassen is aangepast aan het heldere water. De snoekbaars leeft op de glooiende hellingen van de zandeilanden. De snoek staat verdekt opgesteld tussen de vele waterplanten, grote groepen baarzen leven in het open water. Door het schone water leven er minder brasems. Aan de buitenzijde van de zandeilanden heeft zich een kleurrijke oevervegetatie ontwikkeld.

Aan de randen liggen nog lange stroken legakkers, hieraan is  te zien dat het een verveningsgebied is. Vele legakkers zijn in de loop van de tijd verdwenen. De nog bestaande legakkers worden gebruikt voor verblijfsrecreatie. Enkele duizenden huisjes staan mannetje aan mannetje op de smalle akkers. De gebruikers beschoeien hun deel en hiermee worden de akkers, als een deel van ons cultureel erfgoed beschermd. De meeste huisjes zijn echter niet gerioleerd. Al het afvalwater komt in de plas terecht. Tot nu toe blijven de plassen helder, maar dat kan plotseling veranderen. Blauwalgen liggen op de loer en kunnen stinkende drijflagen veroorzaken.

Een nieuw bestemmingsplan is in procedure. De belangrijkste vraag is accepteren we de vele recreatiewoningen, zodat de legakkers beschermd worden maar de plas verontreinigd wordt. De Vechtplassencommissie vindt de lozing van het afvalwater in de plas niet acceptabel en dringt er op aan een oplossing te vinden voor het probleem. De aanleg van een rioleringssysteem is onmogelijk, een chemisch toilet is niet bruikbaar.  Volgens de Vechtplassencommissie is het ophalen van het afvalwater per schip de enige oplossing.

Luuc Mur