De quote van de dag kwam voor rekening van een biologische boer: ‘Loop voorop in de kudde, anders loop je in andermans stront.’

De sfeer op het symposium 11 mei met als thema ‘het Vechtplassengebied in transitie’ was opperbest. Onder leiding van Pieter Broertjes, de nieuwe voorzitter van de Vechtplassencommissie (VPC), luisterden de sprekers naar elkaars argumenten en er werden ook stevige vragen gesteld aan de aanwezige deskundigen.

Dirk Sijmons hield een inspirerend betoog over verbindend landschap: ‘kunnen we nog samen landschap maken?’ Het heft in eigen handen nemen, prioriteiten stellen, meer focus op duurzame landbouw en – niet het minst belangrijke – elkaar helpen. Dat werd de kernboodschap van de aanwezigen in Breukelen, waar Cor van Zadelhoff de gastheer was.

En een duidelijke rol voor de VPC, de organisator van het debat. Er is grote behoefte aan een gedeeld toekomstperspectief van het Vechtplassengebied: hoe ziet onze directe leefomgeving eruit in 2050?

Meer dan honderd belangstellenden waren ingegaan op de uitnodiging van de   VPC. Het vertrek van voorzitter Charlotte Smit stond ook op de agenda. Velen wilden dat niet missen en ze werden niet teleurgesteld. Charlotte kreeg een hoge koninklijke onderscheiding van de burgemeester van haar woonplaats Ronde Venen, Maarten Divendal. Ze gaat voortaan als ridder van Oranje Nassau door het leven. Een terecht eerbetoon na elf jaar buffelen als voorzitter. Charlotte heeft van de VPC een geoliede machine gemaakt: kritisch, soms in het oog springend als stokebrand, soms als verbinder en liefst proactief adviserend.

In haar laatste optreden als voorzitter nam ze het publiek mee in haar droom. “Het waterpeil in de polders is voldoende hoog voor landbouw en natuur en dankzij de ruimschoots gevulde waterbuffer gebieden kunnen we de lange droge periodes goed doorstaan.

Haar droom was het regionale antwoord op de inleider en inspirator van de middag, Dirk Sijmons, deskundige bij uitstek op het gebied van landschapsarchitectuur. Zijn pleidooi voor een integrale aanpak en het overbruggen van allerlei tegenstellingen vond ruim gehoor in de zaal en bij de panelleden. Alle sprekers prezen het initiatief van de VPC om samen het veenweidegebied rond de Vecht vorm te geven en daarin een de-escalerende rol te vervullen.

Panellid en VPC-bestuurder Mark van der Bij pakte de handschoen direct op in zijn bijdrage. Hij pleitte ervoor om de boer te zien als landschapsbeheerder, die zich ook verantwoordelijk voelt voor natuurbehoud. In zijn ogen zou de VPC zich de komende jaren sterk moeten maken om agrariërs te stimuleren zich ook te richten op het verbeteren van biodiversiteit en extensivering (‘minder koeien, meer boeren’).

Men was het erover eens dat de provincie en het waterschap een leidende rol moeten vervullen. Meer regie is noodzakelijk om tot goede afwegingen te komen. De boer heeft alle troeven in handen, maar moet zich gesteund weten door provincie, gemeenten en terreinbeheerders zoals Natuurmonumenten. Er moet aandacht zijn voor het economische aspect van het boerenbedrijf.

Extra complicatie is dat het Vechtplassengebied wordt geregeerd door twee provincies: Utrecht en Noord-Holland. Het pleidooi van vertrekkend voorzitter Smit om de Vechtstreek als een eenheid te besturen viel in goede aarde.
Kortom, werk aan de winkel. In haar droom zegt Smit het als volgt: “De grote opgaven van nu nopen tot georkestreerde veranderingen in de Vechtstreek. Zij vragen om een componist die de partituur op hoofdlijnen schrijft en een dirigent, die in samenspraak met de musici ((agrarische) ondernemers, bewoners, bestuurders) keuzes maakt, het tempo bepaalt, accenten legt en enthousiasmeert.”

Haar slotakkoord klinkt hoopgevend. De aanstormende transitie zal minder invloed hebben dan de ontginning van de veenkoepels eeuwen geleden. Maatschappelijk en economisch echter des te meer. Het brengt haar tot het

nieuwe motto van de VPC: “tussen alle vernieuwingen zijn de fysieke sporen van eerdere transities gelukkig nog zichtbaar en dat moet zo blijven: we voegen alleen nieuwe sporen toe.”

Pieter Broertjes

Voorzitter

Het symposium is hier terug te kijken: